Een boerderij overnemen is maatwerk. Als je boer wilt worden of blijven en een agrarisch bedrijf wilt overnemen is het zaak dat je deze overname van tevoren goed plant. De overnemende partij kunnen kinderen zijn die het overnemen van de ouders of familie, maar ook een werknemer.

Bij de overname van een boerderij moet op een aantal zaken goed worden gelet. Een intensieve veehouderij of landbouwbedrijf kan worden overgenomen, maar wel is de berekening van de waarde ingewikkelder dan bij een “gewone” overname.

De marktwaarde van de grond kan boven de productiewaarde van diezelfde grond liggen. Dit houdt in dat enkele verkoop van de grond zonder boerderij bestemming meer waard kan zijn dan met boerderij. Er wordt dan gekeken naar de koop van het huis en de grond en tegen welke prijs de boerderij toch kan worden voortgezet.

Een van de eerste stappen die je moet nemen als je een bestaande boerderij wilt overnemen is de waardebepaling uitvoeren. Om de waarde te bepalen bestaan enkele formules. Deze verschillen nogal, daarom wordt per verkoop over het algemeen één methode gehanteerd om de vraagprijs te bepalen.

De meest gehanteerde formules zijn als volgt:

• discounted cashflowmethode
• intrinsieke waarde
• genominaliseerde rentabiliteitswaarde
• goodwill
• multiples

Bij een boerderij overnemen van ouders of familie bestaat vaak de situatie waarbij het kind samen met de ouder of andere familieleden in een maatschap zit of waarbij andere kinderen een verkoopclausule willen laten opnemen. Ook kan het verstandig zijn om het testament van ouders erbij te pakken of te vernieuwen.

Bij het kopen van ouders of familie is de financiering vaak eenvoudiger omdat zij eerder bereid zijn om met een earn out clausule te werken of om een achtergesteld krediet te verstrekken.

Een boerderij overnemen kent feitelijk hetzelfde traject als een reguliere overname. Het overnemen van een familiebedrijf kent – zoals vaker gezegd – misschien meer emotie, maar het stappenplan is hetzelfde.

Analyse en waardebepaling

Voordat je kunt beginnen met de overname moet een analyse van het bedrijf worden gemaakt. Op die manier kun je zo nauwkeurig mogelijk een waardebepaling uitvoeren. Bij een boerenbedrijf is het voornamelijk belangrijk dat wordt onderzocht wat de waarde van het vastgoed en de grond is. Ook moet worden gekeken of de marktwaarde van de grond wellicht boven de productiewaarde van diezelfde grond liggen.

Aan de hand van de analyse en waardebepaling kan worden onderzocht hoe het bedrijf ervoor staat en of de overname haalbaar is.

Onderhandelen

Na de waardebepaling is een bandbreedte bekend waarbinnen het overnemen van de boerderij haalbaar is. Over die prijs kan uiteindelijk worden onderhandeld.

Executie

In de executiefase wordt overgegaan tot aankoop van de onderneming. Voordat het koopcontract kan worden getekend moet eerst de financiering rond worden gemaakt.

Een boerenbedrijf wordt vaak gerund vanuit een maatschap. Zeker als ouders of familie met elkaar de boerderij runnen. Als het kind op basis van een maatschapscontract tegen gereduceerd tarief de boerderij kan overnemen levert dit geen schenking op voor de belastingdienst. Het is dus een normale clausule in de overeenkomst.

Naast de eerder genoemde methodes voor waardebepaling kun je het bedrijf ook onafhankelijk laten taxeren door één of twee partijen. Hierbij is het mogelijk dat de koper en verkoper iemand inschakelen om te bepalen wat de waarde is. De waarde die vader en zoon bijvoorbeeld geven aan een boerenbedrijf kan behoorlijk uiteen lopen.

Zoon wil natuurlijk een voordelige prijs zodat hij grotere kans heeft om het bedrijf succesvol voort te zetten en de ouders of familie willen een hoge prijs zodat zij van een pensioen kunnen genieten en kunnen verkopen wat ze hebben opgebouwd.

Afhankelijk van de periode die de maten in de maatschap zitten, wat de goodwill is en het maatschapsaandeel kan tot uitkopen van de maat of maten worden overgegaan.